Ebola Nasıl Bir Hastalıktır?

EBOLA NASIL BİR HASTALIKTIR?

Ebola Virüsü insanlar­da Ebola Virüsü Hastalığına (Eski adı Ebola Hemorajik Ateşi) yol açar­. İnsanlar­da ve primatlar­da (enfekte olmuş maymun, şempanze, goril, meyve yarasası, orman antilobu ve kirpi vs­.) genel­de ölüme sebep olan çok ciddi bir rahatsızlıktır­­.

Ebola Virüsü Hastalığı salgınların­da ölüm olasılı­ğı yüzde 90’lara kadar çıkabilmektedir­­.

Ebola Virüsü Hastalığı salgınları öncelikli olarak yağmur ormanlarının yakı­nın da mevcut olan Orta ve Batı Afrika’nın uzak köylerinde meydana gelmektedir­­.

Virüs insanlara vahşi hayvanlar­dan geçer ve insan­dan insana bulaşmaktadır­­.

Meyve yarasaları, ebola virüsünün doğal konağı olarak görülür­.

Hastalığın insanlar ve hayvanlar için özel bir tedavisi veya aşısı bulunmamaktadır­­.

Ebola ilk olarak 1976 senesinde Sudan’ın Nzara ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin Yambuku kentlerinde eş zamanlı 2 salgına yol açmıştır­­. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görülmekte olan salgı­nın Ebola Nehri yakının­da bir köyde meydana geldiğin­den  hastalığa bu isim verilmiştir­­.



Filoviridae (filovirüs) ailesi­nin 3 üyesin­den  biri Ebola Virüsü olup diğerleri Marburg Virüsü ve Cueva Virüsüdür­. Ebola Virüsü 5 ayrı türe sahiptir:

Bundibugyo Ebola Virüsü (BDBV)
Zaire Ebola Virüsü (EBOV)
Sudan Ebola Virüsü (SUDV)
Reston Ebola Virüsü (RESTV)
Tai Forest Ebola Virüsü (TAFV)­.

BDBV, EBOV, ve SUDV Afrika’da görülmekte olan büyük Ebola Virüsü Hatalığı salgınlarıyla ilişkilendirilmektedir­­.

RESTV türü Filipinler ve Çin Halk Cumhuriyeti’nde görülmekte olup insanları enfekte eder fakat bugüne kadar bu türün insanlar­da ölüm veya hastalığa yol açtığı açıklanmamıştır­­. Bilhassa enfekte domuz ve maymunlarla temas halinde olan çalışanlar arasın­da klinik belirtiler vermeden  görüldüğü açıklanmıştır­­.

Ebola Nasıl Bulaşır?Ebola virüsünün doğal kaynağı şu ana kadar ispat edilemediğin­den  bir salgın başlangıcın­da virüsün ilk olarak insana nasıl bulaştığı bilinmiyor­. Araştırmacılar ilk hastanın enfekte bir hayvanla temas sonucu virüsü aldığı hipotezi­ni ileri sürmüşlerdir­­.

İnsan enfeksiyonu oluştuğun­da virüsün başkalarına da bulaşması­nın birçok yolu vardır­­. Ebola enfekte insanlarla doğrudan temas yoluyla insan­dan insana bulaşmaktadır­­. Bunlar:

- Enfekte bir bireyin kanı veya salgılarıyla doğrudan temas yolu ile­.
- Enfekte salgıların bulaştıjı objelerle temas yolu ile­.
- Defin işlemleri esnasın­da cenazeye doğrudan temas edilişi de hastalığın yayılmasın­da faktördür­­.
- İyileşen  erkek hastaların spermleri yolu ile hastalığı 7 haftaya kadar bulaştırma­sı olanaklıdır­­.
- Ebola Kanamalı Ateşi’ne sebep olan virüsler, genel olarak hasta bakımıyla uğraşırken  enfekte salgılarla tema­sı olan aileler ve arkadaşlar vasıtasıyla yayılmaktadır­­.

Ebola Kanamalı Ateşi salgınların­da hastalık sağlık tesislerinde hızla yayıla­bilir (klinikler, hastaneler v­.b­.)­. Maske, elbise ve eldiven  gibi uygun koruyucu ekipman giymeyen  personelin bulunmuş olduğu sağlık tesislerinde virüse maruziyet rizikosu yüksektir­­.

Enjektör ve ekipmanların uygun bir şekil­de temizlenme­si ve imha edilişi önemlidir­­. Tek kullanımlık olmayan malzemeler tekrar kullanılma dan evvel sterilize etmek gerekir­­. Sterilizasyona dikkat edilmezse virüs bulaşımı devam eder ve salgın büyüyebilir­­.

Ebolanın Belirtileri

Ateş
Baş ağrısı
Kas ve eklem ağrıları
İshal
Halsizlik
İştahsızlık
Mide ağrısı
Kusma
Bazı hastalar­da da şu belirti ve bulgular görüle­bilir:

Kaşıntı, gözlerde kızarıklık, hıçkırık, öksürük, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, nefes almakta güçlük, yutkunma zorluğu, vücut içinde ve dışın­da kanamalar­. Laboratuvar bulguların­da düşük beyaz kan hücreleri ve trombosit sayısı ile yüksek karaciğer enzimleri görülür­. Son süreçte böbrek ve karaciğer yetmezliği görülmekte­.

Belirtiler Ebola virüsüne maruz kalındıktan 2 - 21 gün (genellikle 8-10 gün) sonra görülmekte­dir­­. Hastaların bazısı iyileşirken, neden  bazıları­nın öldüğü tam olarak anlaşılamamıştır­­. Bununla bir­likte ölenlerin virüse karşı kafi bağışık ce­vap geliştiremedikleri bili­nir­­.

Hastalığa Yakalanma Riski Taşıyan Bölgeler

Afrika’da teyit edilmiş klinik vakalar şu ülkelerden  açıklanmıştır:

Liberya
Sierra Leone
Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC)
Gabon
Güney Sudan
Gine
Nijerya
Fildişi Sahilleri
Uganda
Kongo Cumhuriyeti (ROC)
Güney Afrika
Birkaç laboratuvar kontaminasyonu hadisesi ( İngiltere’de bir, Rusya’da iki olmak üzere) hariç bütün vakalar ve ölümler Afrika’da meydana gelmiştir­­.

Eboladan Nasıl Korunulur? Ebola virüsünden korunma hususun­da birçok zorluklar vardır­­. Ebola Hemorajik Ateşi ile kişi­lerin tam olarak nasıl enfekte oldukları bilinmediğin­den  az sayıda temel korunma tedbiri vardır­­.

Ebola Hemorajik Ateşin­den  etkilenen  bölgelerde yaşamış olan kişi­lerin hastalıktan korunmak amacıyla aşağıdaki önlemlere uymaları önerilmektedir­­.

Diğer bulaşıcı hastalıklar­da olduğu şekil­de hastallığın önüne geçmenin en  mü­him metodların­dan biri ellerin düzenli şekil­de yıkanmasıdır­­. Ellerini­zin su ve sabunla yıkanma­sı (ya da sabun olmadı­ğı yerlerde ve ellerin açık bir şekil­de kan ve vücut sıvılarıyla kirli olduğu hallerde susuz alkol-bazlı el losyonun kullanılması) cildinizden  potansiyel enfekte materyalleri uzaklaştırır ve hastalığı­nın geçişi­ni önler­.

Eldiven  kullanılan hallerde eldivenleri çıkarma dan evvel su ve sabunla yıkayınız ve eldivenleri çıkardıktan sonra da ellerinizi yıkayınız­. Ölü hayvanlarla, öncelikli olarak da primatlara temas etmekten kaçınınız­.

Yerel pazarlar­da tüketim için satılan primatlar dahil vahşi hayvanların eti­ni yemeyiniz­.

Enfeksiyon ihtimali­ni en  aza indirmek amacı ile Ebola Virüsü enfeksiyonu olduğu için kuş­ku edilen  insan veya hayvanlarla yakın temas ederken  enfeksiyon kontrol önlemleri­ni uygulayınız­.

Sağlık tesislerinde hastalık bulaşma rizikosu yüksektir­­. Bu nedenle sağlık çalışanları­nın bir Ebola Hemorajik Ateşi vakasını fark etme­si ve pratik viral hemorajik ateşi karantina önlemleri­ni ya da bariyer hemşirelik teknikleri­ni uygula­mak amacıyla hazır oluşu gereklidir­­. Bu tedbir­ler arasın­da koruyucu giyeceklerin giyilişi (önlük, eldiven, maske, göz koruyucu ekipman gibi) yer almaktadır­­. Enfeksiyonun yayılmasını önlemekle ilgili olarak ekipman ve enjektörlerin sterilize edilmesi, uygun bir şekil­de imha edilişi ve hastaların vücut salgıları­nın da uygun bir şekil­de imha edilişi de önemlidir­­.

Amaç enfekte hastaların salgı ve kanlarıyla tema­sı önlemektir­­. Hastanın ölme­si halinde cesetle doğrudan temasın önlenme­si de aynı şekil­de ehemmiyet taşır­­.

Ebolaya Yakalandığınızı Düşünüyorsanız;

Eğer siz veya aile bireylerinizden  bir tanesinde ateş veya titreme, kas ağrıları, bulantı, kusma, ya da cilt üzerinde döküntü belirtileri görülürse acil olarak bir sağlık kuruluşuna başvurunuz­. Sağlık kuruluşuna başvurmak üzere gittiğinizde başka kişilerle temastan ve başka yerlere yapacağınız ziyaretlerden  kaçınınız­.

Seyahat Dönüşünüzden  Sonra
Etkilenen  bölgelerden  dönen  kişiler enfekte olmuş semptomatik kişi veya hayvanların vücut sıvılarıyla temas etmeseler bile sağlık durumlarını 10 gün süreliğine takip etmelidirler­. Enfekte olmuş semptomatik kişi ve hayvanların vücut sıvılarıyla potansiyel temasları gibi bir durum mevzu­bahis olan kişiler 21 gün süreyle sağlık durumlarını takip etmelidirler­.

Seyahatleri sırasın­da hastalanan bütün insanların kendilerinde yalnızca ateş bile görülse acil olarak bir sağlık kuruluşuna başvurmaları ve burada yapmış oldukları son seyahat ve muhtemel temaslıları hakkın­da bilgi vermeleri önerilmektedir­­.

Hastalığın bulaşmasını önleyici gerekli önlemlerin alınabilişi için sağlık kuruluşuna başvuru sırasın­da belirtilerinizle ilgili bilgi veriniz­.

İlgili aramalar: ebola nedir, ebola nasıl bir hastalıktır, ebola virüsü nedir, ebola hemorajik ateşi nedir?